DÖVİZ İLE ÖDEME YASAĞININ KAPSAMI DARALTILDI

28 Şubat 2024 tarihli Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de (Tebliğ No: 2008-32/34) (“Tebliğ”) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”) ile döviz ile ödeme yasağı bulunan birtakım sözleşmelerin döviz ile ödenmesi serbest hale getirilmiştir. Aşağıda değişiklikleri inceleyelebilirsiniz.

  1. Döviz ile Ödeme Yasağının Esnetildiği Haller

Tebliğ’in 8’inci maddesinin dokuzuncu fıkrasının son cümlesi “Ancak söz konusu sözleşmelere ilişkin aşağıda belirtilen haller dışında kalan ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunludur:” şeklinde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki bentler eklenmiştir.

  1. 19 Nisan 2022 tarihinden önce akdedilen menkul satış sözleşmelerinin ifası kapsamında 19 Nisan 2022 tarihli Tebliğ değişikliğinin yürürlük tarihi öncesinde dolaşıma girmiş bulunan döviz cinsinden kıymetli evraklar kapsamındaki ödeme yükümlülükleri: Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Bakanlık”) burada yalnızca 19 Nisan 2022 tarihinden önce kurulan menkul satış sözleşmesi için verilmiş ve 19 Nisan 2022 tarihli Tebliğ değişikliğinden önce dolaşıma girmiş kıymetli evraklar bakımından istisna getirmiştir. Bu iki şart sağlanmadığı takdirde döviz ile ödeme yasağının devam ettiği değerlendirilebilecektir.
  2. 19 Nisan 2022 tarihinden önce düzenlenmiş faturalar kapsamındaki ödeme yükümlülükler: Bakanlık yine 19 Nisan 2022 tarihini esas almıştır. Döviz ile ödemeye ilişkin faturanın bu tarihten sonra kesilmiş olması halinde yasak devam edecektir.
  3. Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında döviz cinsinden gerçekleştirilen kıymetli maden ve kıymetli taş alım satım işlemleri ile bu işlemlerin takası kapsamındaki ödeme yükümlülükler: Kıymetli madenler ve kıymetli taşlar piyasasında gerçekleştirilen alım satıma ilişkin ödemelerde döviz ile ödemeye izin verilmiştir.
  4. Dış Ticaret Sermaye Şirketi Statüsüne İlişkin Tebliğ ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ kapsamında, aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak Dış Ticaret Sermaye Şirketleri veya Sektörel Dış Ticaret Şirketleri üzerinden gerçekleştirilecek ihracatlar ile 5973 sayılı İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki İhracat Konsorsiyumu ve 5986 sayılı E-İhracat Destekleri Hakkında Karar kapsamındaki E-İhracat Konsorsiyumu statüsüne sahip şirketler üzerinden aracılı ihracat sözleşmesine dayanarak gerçekleştirilecek ihracatlara yönelik menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükler: Bakanlık’ın 1 Mart 2024 tarihli duyurusunda sektörden gelen talepleri dikkate alarak ve uygulamadaki sorunları gidermek amacıyla bu sözleşmeleri yasak kapsamı dışında tuttuğunu belirtmiştir.
  5. Gümrük beyannamesine tabi tutulan ihrakiye satış ve teslimi dahil 4458 sayılı Gümrük Kanunu’ndaki transit ve gümrük antrepo rejimleri ile geçici depolama ve serbest bölge hükümlerinin uygulandığı malların teslimine ilişkin akdedilen menkul satış sözleşmeleri kapsamındaki ödeme yükümlülükler: Bakanlık’ın 1 Mart 2024 tarihli duyurusunda sektörden gelen talepleri dikkate alarak ve uygulamadaki sorunları gidermek amacıyla bu sözleşmeleri yasak kapsamı dışında tuttuğunu belirtmiştir.
  6. Serbest bölgede faaliyet gösteren firmalar ile dış ticaret işlemleri kapsamında yapılan menkul satış sözleşmesine konu malların teslimine ilişkin ödeme yükümlülükleri: Bakanlık’ın 1 Mart 2024 tarihli duyurusunda sektörden gelen talepleri dikkate alarak ve uygulamadaki sorunları gidermek amacıyla bu sözleşmeleri yasak kapsamı dışında tuttuğunu belirtmiştir.

Yukarıda belirtilen a, b ve c bentleri 21 Nisan 2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere diğer bentler ise yayım tarihi olan 28 Şubat 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.

  • Değerlendirme ve Sonuç

Değişiklik Tebliği ile uygulamada döviz ile ödemelerin sık yapıldığı sektörler bakımından döviz ile ödeme yasağının esnetildiği görülmektedir. Değişiklikler genellikle menkul satış sözleşmelerine yöneliktir. Mevcut şartları sağlayan sözleşmelerdeki ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak gerçekleştirilmesi mümkün hale gelmiştir. Düzenlemelerin bir kısmı yalnızca geçmişe yönelik yükümlülüklerin dövizle ödenmesine imkan tanımaktadır. Bu bakımdan 19 Nisan 2022 tarihi önem arz etmekte ve ilgili istisnalarda bu tarihten sonraki işlemler bakımından döviz ile ödeme yasağının devam ettiği unutulmamalıdır.